Я адчынiў сейф.
Яны нават не пiкнулi. Думаю, што занадта стамiлiся, каб неяк рэагаваць. Падышоўшы зноў да стала, я ўбачыў, што яны сядзяць нерухома, гледзячы адно на аднаго. Калi я пачаў рабiць адпаведны запiс у чэкавай кнiжцы, пачуўся голас Фрэда.
- Вы не зробiце гэтага. Гэта неэтычна.
- Фу! - фыркнуў Вулф. - Вы наймаеце мяне, каб я вызвалiў вас з бяды, хлусiце мне i зараз гаворыце аб этыцы! Мiж iншым, я дасягнуў значнага поспеху ў панядзелак вечарам. Высветлiў усё, акрамя дзвюх дэталяў, i адна, чорт яе вазьмi, залежыць ад вас. Я павiнен ведаць, хто паклаў рэвальвер каля трупа. Упэўнены, што гэта зрабiў адзiн з вас, але вы гэта адмаўляеце. Таму я нiчога не магу зрабiць, i вельмi шкада, бо, акрамя ўсяго, ведаю, што вы не маеце дачынення да смерцi Мiёна. Калi б...
- Што? - спытаў Фрэд. Гэты раз яго рэакцыя была зусiм нармальная. - Вы ўпэўнены, што мы не маем дачынення?
- Так.
Фрэда быццам ветрам змяло з крэсла. Ён падышоў да стала Вулфа, абапёрся аб яго далонямi, нахiлiўся i спытаў сурова:
- Вы сапраўды так лiчыце? Паглядзiце мне ў вочы. Расплюшчыце вочы i зiрнiце мне проста ў твар. Вы сапраўды так лiчыце?
- Вядома, - адказаў Вулф. - Безумоўна, я так лiчу.
Фрэд яшчэ нейкi момант не зводзiў вачэй з Вулфа, потым выпрастаўся.
- Ну, што ж, - сказаў ён, гэты раз спакойна. - Рэвальвер на падлогу паклаў я.
Адтуль, дзе сядзела Пегi, пачуўся стогн. Жанчына вылецела з крэсла, кiнулася да Фрэда, сцiснула далонямi яго руку.
- Фрэд! Не можа быць! Фрэд! - малiла яна яго.
Я нават не спадзяваўся на такую рэакцыю з яе боку, але, вiдаць, трэба было ўлiчваць яе стомленасць.
Фрэд пагладзiў далонi Пегi i, вырашыўшы, што гэтага недастаткова, абняў яе. На нейкi момант яго ўвага была засяроджана на жанчыне. Нарэшце Фрэд павярнуўся тварам да Вулфа i загаварыў:
- Можа, я i пашкадую аб гэтым, але ў такiм разе i вы будзеце шкадаваць. Далiбог, вы пашкадуеце. - Ён сказаў гэта даволi ўпэўнена. - Што ж, я сапраўды хлусiў. Я паклаў рэвальвер на падлогу. Цяпер усё ў вашых руках. - Ён яшчэ мацней прыцiснуў да грудзей другога нашага клiента. - Вось так, Пегi. Не гавары, што я павiнен быў усё табе расказаць - можа, i сапраўды я павiнен быў гэта зрабiць, - але я не мог. Усё будзе добра, дарагая, вось пабачыш.
- Сядайце, - гнеўна сказаў Вулф. Праз хвiлiну ён паўтарыў тое самае, але ўжо як загад. - Сядайце, каб вас чорт узяў!
Пегi вызвалiлася з абдымкаў Фрэда, пайшла да крэсла i знясiлена апусцiлася ў яго. Фрэд стаў побач, паклаўшы далонь на яе плячо, Пегi паклала на яе сваю далонь. Iх вочы, у якiх бачылiся адначасова падазронасць, страх, выклiк i надзея, былi скiраваны на Вулфа.
- Спадзяюся, - сказаў ён па-ранейшаму гнеўна, - што вы разумееце, як усё ёсць на самай справе. Не думайце, што зрабiлi на мяне ўражанне. Я ведаў, што рэвальвер паклалi вы. Як мог нехта iншы зайсцi ў студыю за тыя лiчаныя хвiлiны? Праўда, якую вы мне паведамiлi, будзе не толькi бескарысная, яна будзе нават небяспечная, калi я не пачую ад вас наступнай праўды. Паспрабуйце яшчэ раз схлусiць - i не варта нават гаварыць, што можа здарыцца: я не здолею выратаваць вас. Дзе вы яго знайшлi?
- Не хвалюйцеся, - спакойна сказаў Фрэд. - Вы ўжо выцiснулi з мяне прызнанне, i цяпер я буду гаварыць адкрыта. Калi мы зайшлi ў студыю i ўбачылi труп, я звярнуў увагу на рэвальвер, якi ляжаў там, дзе Мiён заўсёды трымаў яго - на падстаўцы бюста Каруза. Мiсiс Мiён не заўважыла рэвальвера, яна не глянула ў той бок. Я адвёў Пегi ў яе спальню i пайшоў назад у студыю. Узяў рэвальвер за засцерагальнiк, прынюхаўся i зразумеў, што з яго стралялi. Потым паклаў яго на падлогу побач з трупам, вярнуўся ў кватэру, выйшаў за дзверы i спусцiўся на лiфце на першы паверх. Астатняе адбывалася так, як я вам паведамiў у нядзелю.
- Вы, можа, былi закаханыя, - прабурчаў Вулф, - але вы недаацанiлi яе iнтэлекту. Вы падумалi, што пасля забойства Мiёна ў яе хапiла розуму пакласцi рэвальвер туды, куды ён павiнен быў вывалiцца з рук Мiёна...
- Гэта не так, чорт бы вас пабраў!
- Лухта. Менавiта так. Каго б яшчэ вы хацелi б прыкрыць? Апрача таго, вы аказалiся б у непрыемным становiшчы, калi б вам давялося пагадзiцца з ёю, што рэвальвера ў той момант, калi вы зайшлi ў студыю разам, не было, вы б у такiм разе заблыталiся. Вы не адважылiся паведамiць ёй аб сваiм учынку таму, што падазравалi яе, асаблiва калi, як вам здавалася, яна падазравала вас. Вы не маглi быць упэўнены, цi сапраўды яна падазравала вас альбо толькi...
- Я нiколi не падазравала яго, - цвёрда сказала Пегi. Ёй давялося прыкласцi шмат намаганняў, каб голас загучаў цвёрда, i ёй гэта ўдалося. - А ён нiколi не падазраваў мяне. Мы проста не былi ўпэўнены да канца - а калi вы закаханыя i хочаце, каб каханне было трывалым, трэба быць упэўненым.
- Iменна так, - пагадзiўся Фрэд. Яны глядзелi адно на аднаго. - Гэта было iменна так.
- Ну, добра, я паверу вам, - коратка сказаў Вулф. - Думаю, што вы сказалi праўду, мiстэр Уэплер.
- Я сцвярджаю, што сказаў праўду.
- Здаецца, што так, - кiўнуў галавой Вулф. - У мяне добры слых на праўду. А цяпер праводзьце мiсiс Мiён дадому. Мне трэба брацца за справу, але перш трэба ўсё абдумаць. Як я гаварыў, былi дзве дэталi i з вашай дапамогай мы вырашылi пытанне аб адной з iх. Вы не можаце дапамагчы мне з другой. Iдзiце дадому i падсiлкуйцеся.
- Якая там ежа? - сурова сказаў Фрэд. - Мы хочам ведаць, што вы збiраецеся рабiць!
- Мне трэба пачысцiць зубы, - заявiла Пегi.
Я зiрнуў у яе бок з захапленнем i любоўю. Вось гэткiя выказваннi жанчын менавiта ў такiя моманты - адна з прычын таго, чаму мне падабаецца быць у iх акружэннi. Нiводнаму мужчыну ў такiх абставiнах не прыйшло б у галаву, што яму трэба пачысцiць зубы, i тым болей заявiць пра гэта.
Акрамя таго, дзякуючы гэтай заяве аказалася лягчэй пазбавiцца ад наведвальнiкаў без грубасцi. Фрэд паспрабаваў настойваць наконт свайго права ведаць будучую праграму i ўдзельнiчаць у абмеркаваннi перспектыў, але, урэшце, быў вымушаны пагадзiцца з мандатам, атрыманым Вулфам, паводле якога, калi наймаеш эксперта, то адзiнае права, што табе застаецца - звольнiць яго. Гэта, разам з жаданнем Пегi дабрацца да зубной шчоткi i абяцаннем Вулфа пастаянна трымаць iх у курсе спраў, дазволiла выправiць iх дадому без асаблiвых цяжкасцей.
Калi, правёўшы iх за дзверы, я вярнуўся ў кабiнет, Вулф з пагрозлiвым выглядам барабанiў нажом для рэзкi папер па прэс-пап'е, хоць я сотню разоў яму гаварыў, што прэс-пап'е ад гэтага псуецца. Я ўзяў чэкавую кнiжку i паклаў назад у сейф, у ёй я паспеў пазначыць толькi дзень, так што нiчога там не сапсаваў.
- Да абеду засталося дваццаць хвiлiн, - абвясцiў я, крутануў крэсла i сеў у яго. - Паспеем адолець i другую дэталь?
У адказ маўчанне.
Я вырашыў не далiкатнiчаць.
- Калi вы не супраць, - спытаў я ласкава, - дазвольце даведацца, што гэта за другая дэталь?
Зноў маўчанне, але праз момант ён выпусцiў з рук нож, адкiнуўся ў крэсла i глыбока ўздыхнуў.
- Гэты пракляты рэвальвер, - буркнуў ён. - Як пасля падлогi ён аказаўся на бюсце? Хто перанёс яго?
Я ўважлiва глянуў на Вулфа.
- Бог ты мой, - паскардзiўся я, - як цяжка вам дагадзiць. Толькi што вы арганiзавалi арышт двух клiентаў i вынюхалi, як рэвальвер, што ляжаў на бюсце, апынуўся на падлозе. Цяпер жа вам трэба перанесцi яго з падлогi зноў на бюст? Ну i на якога чорта вам гэта ўсё?
- Не зноў. А да таго...
- Да чаго?
- Да таго, як знайшлi труп. - Вулф зiрнуў у мой бок. - Што вы думаеце пра гэта? Мужчына цi жанчына - не важна хто - зайшоў у студыю i забiў Мiёна так, каб узнiкла цвёрдая думка, якая б пацвярджала версiю аб самагубстве. Ён альбо яна спецыяльна задумалi здзейснiць гэта такiм чынам, i ўсё гэта не так цяжка, як падаецца традыцыйнай крымiналогiяй. Потым iм цi ёю рэвальвер быў пакладзены на падстаўку бюста, за шэсць метраў ад трупа, а пасля гэтая асоба выйшла са студыi. Што вы думаеце наконт гэтага?
- Я не думаю - я ведаю. Усё адбывалася iначай, калi раптам ён не з'ехаў з глузду, нацiснуўшы на курок, што здаецца малаверагодным.
- Менавiта так. Забойца задумаў зрабiць так, каб усё выглядала на самазабойства, ён паклаў рэвальвер на падлогу каля забiтага. Тут усё ясна. Але мiстэр Уэплер знайшоў яго на бюсце. Хто ўзяў рэвальвер з падлогi i паклаў на бюст, а таксама калi i чаму?
- Та-ак, - паскроб я нос. - Гэтае пытанне сапраўды не будзе даваць спакою. Нельга не прызнаць, што яно важнае i iстотнае, але якога чорта вы дазволiлi, каб яно ўзнiкала? Чаму тады не паставiць гэтае пытанне цяпер? Трэба яго цi яе прыцiснуць да сцяны, прад'явiць абвiнавачванне i перадаць справу ў суд. Палiцэйскiя засведчаць, што рэвальвер быў там, на падлозе, гэта цалкам задаволiць суд прысяжных, бо ўсё падладжана пад самагубства. Прыгавор, пры ўмове, што ўдасца злучыць такiя рэчы, як прычына i магчымасць, будзе вiноўныя, - махнуў я рукой. - Навошта ўздымаць усю гэту справу наконт няўрымслiвасцi рэвальвера?
- Дзеля клiентаў, - прабурчаў Вулф. - Я павiнен адрабiць свой ганарар. Яны хочуць пазбавiць свае думкi ад падазронасцi, бо ведаюць, што, калi зайшлi ў студыю, рэвальвера на падлозе не было. Што ж датычыцца суда прысяжных, то я не магу дапусцiць, каб ён падумаў, што рэвальвер заставаўся на падлозе, там, дзе пакiнуў яго забойца. Даведаўшыся дзякуючы мiстэру Ўэплеру, як рэвальвер апынуўся пасля бюста на падлозе, я павiнен цяпер прасачыць яго першапачатковы шлях - з падлогi на бюст. Вы разумееце, што я маю на ўвазе?
