Рейтинговые книги
Читем онлайн Бацькава падарожжа (на белорусском языке) - Бернар Клавель

Шрифт:

-
+

Интервал:

-
+

Закладка:

Сделать
1 ... 8 9 10 11 12 13 14 15 16 ... 26

- Дзе яна працуе?

Кансьержка коратка засмяялася i зрабiла падбародкам невыразны рух, быццам паказваючы на вулiцу. Кантэн ледзь вытрымаў яе позiрк.

- Мой бедны месьё, гэта трэба пытацца не ў мяне.

- А вы можаце мне сказаць, а якой гадзiне яна вернецца?

Усмешка знiкла з твару жанчыны. Яна рэзка апусцiла галаву, адразу стаў добра бачны яе трайны падбародак. Быццам пакрыўджаная гэтым пытаннем, яна груба адказала:

- Ну, ведаеце, я вам не цешча, каб ведаць яе прыватнае жыццё. Адно скажу, прыходзьце ранiцай. Толькi не вельмi рана. Апоўднi так.

- Апоўднi?

- Ага, апоўднi якраз добра будзе.

- I вы сапраўды не можаце мне сказаць...

- Абсалютна нiчога. Магу нешта перадаць, на тое i сяджу.

Яна паказала пальцам на пакунак, якi Кантэн трымаў пад пахай.

- Не, дзякую, - адказаў ён.

Кансьержка ўжо хацела пайсцi, i Кантэн спытаўся амаль з маленнем яшчэ раз:

- Вы сапраўды не ведаеце, калi яна можа вярнуцца?

- Не раней чым а першай цi а другой гадзiне.

Яна пiхнула дзверы i пайшла на кухню, з якой iшоў смачны пах супу з гароднiны.

Кантэн нерухома стаяў на месцы. Дзверы зачынiлiся, потым знiк твар дзiцяцi. Фiранка апусцiлася, i толькi на шкле засталася пляма, якая паступова рабiлася ўсё меншай.

Вiдаць, малое гуляла за гэтымi дзвярыма, бо фiранка зноў паварушылася. Гледзячы ў нiкуды, Кантэн паступова засяродзiўся на сваiх думках. Ён добрую хвiлiну стаяў так, пасля выйшаў на вулiцу.

11

Выйшаўшы з дому, Кантэн паглядзеў направа, у бок вулiцы Рэспублiкi. Натоўп на ходнiках, абстаўленых навагоднiмi елкамi, быў такi ж тлумны. У супрацьлеглым канцы вулiца Сухога Дрэва, наадварот, хавалася ў безжыццёвым начным змроку. Кантэн пайшоў насустрач гэтаму холаду i гэтай цемры.

Ён павольна крочыў, ступаючы то па вузкiх ходнiках, то па слiзкай маставой. Там, дзе была гразь, цяпер было цвёрда, бо ўжо браўся мароз. Маставая ажно блiшчала ад лёду. Некалькi разоў Кантэн ледзь не павалiўся. Ён адчуваў сябе нязграбным, крокi былi няўпэўненыя.

Вулiца выходзiла на набярэжную, абсаджаную тоўстымi платанамi, кара якiх блiшчала ў начы. Лямпы, развешаныя на даволi вялiкай адлегласцi адна ад адной, пакiдалi шырокiя цёмныя зоны, дзе холад здаваўся яшчэ мацнейшым. Нешматлiкiя мiнакi iмкнулiся хутчэй выйсцi на лепш асветленыя вулiцы.

На борцiку ходнiкаў снег быў белы, толькi вельмi пакалупаны рукамi дзяцей, якiя ляпiлi снежкi.

Кантэн наблiзiўся да гэтага борцiка. Унiзе, дзе ўздоўж берага выстраiлiся аўтамабiлi, вiднелася Сона. Свяцiльнi на супрацьлеглым беразе адбiвалiся ў чорнай вадзе. Плынь i хвалi скажалi гэтыя адбiткi, а часам парыў ветру ператвараў усё ў малюсенькiя iскрынкi. Такiм чынам, здавалася, што ў вадзе святла больш, чым на другiм беразе, дзе ўзвышалiся дамы з асветленымi вокнамi. Чым вышэйшыя былi дамы i чым далей яны знаходзiлiся, тым большую пляму святла яны ўтваралi. Святло, якое падымалася ад горада, здавалася, сустракала на сваiм шляху столь, зробленую з вялiкага камяка ваты, пакладзенага на дахi сама высокiх гмахаў.

Кантэн глядзеў на ўсё гэта i нiчога не бачыў. З таго часу, як ён пакiнуў той калiдор i тыя дзверы, ён зрабiўся iншым. Нешта новае пасялiлася ў iм. Гэта новае не прыносiла яму болю, але неяк авалодала яго iстотай, прымушала яго шукаць ценю, холаду, адзiноты, якая не магла быць абсалютнай на гэтай набярэжнай.

Ён стараўся глядзець куды папала: на дамы, на адбiткi ў вадзе, на дрэвы, на iх ценi на гразi, што пакрывала ходнiкi. Але ён не мог нi на чым засяродзiць свой позiрк: перад яго вачыма ўвесь час стаяла Марыя-Луiза. Яна была тут, у iм, са сваiм дзiцячым тварам, то сур'ёзным, то вясёлым, яе пагляд быў заўсёды чысты i шчыры. Была гэта Марыя-Луiза i была iншая, якая крыху нагадвала яе, але гэта была не яна. Гэта была дзяўчына, рысы, жэсты i паводзiны якой ён не мог сабе ўявiць. Не, не, не! Такое не можа здарыцца з Марыяй-Луiзай! Гэта немагчыма. Тут нейкая недарэчнасць, нейкая памылка, збег абставiн, якiя вымушаюць яго верыць у iншую праўду.

А можа, яна працуе начной цырульнiцай? Цi ж не iснуюць салоны, куды людзi могуць прыйсцi пасля рабочага дня? Цi ж няма цырульнiц у тэатрах, для артыстаў? Можа, яна працуе там i таму хавае гэта ад бацькоў? Цяпер зразумела, чаму яна занятая ў святочныя днi.

Кантэн цвярдзiў сабе гэта i адганяў iншыя думкi. Аднак нешта пачынала грызцi яго сэрца, i ён ужо не мог даць гэтаму рады.

Ён усё крочыў па набярэжнай. Крочыў, а ў грудзях калола ў такт крокам.

Тут холад быў не такi, як дома. I ноч была не такая. Было бачна куды больш прадметаў, але ўсе яны здавалiся пустымi, быццам пазбаўленымi сэнсу. Гэта была адна з тых начэй, у якiя трацiш упэўненасць у мэце. Крочыш i не ведаеш, цi ёсць у канцы шляху маленькi цёплы дамок, аб якiм ты марыў тысячу гадоў.

Праходзячы пад свяцiльняй, Кантэн расшпiлiў футра i паглядзеў на гадзiннiк. Было крыху больш чым сем з паловаю. Пэўна, Iзабэла i Дэнiза скончылi мыць посуд. Цяпер яны вядуць гутарку пра яго i Марыю-Луiзу. Яны ўяўляюць, што ён сядзiць з дачкой у рэстарацыi або ў яе пакоi. Iзабэла пытаецца, цi добра малая зачынiла хлеў, куратнiкi, гумно, хоць ведае, што перад сном праверыць усё сама. Абедзве яны сядзяць ля агню i прыслухоўваюцца да гукаў, якiя даносяцца з двара. Дэнiза запалiла лямпачку ў ясельках i расказвае пра сваю старэйшую сястру:

- Калi мы былi малыя, яна часта расказвала мне пра дом, у якiм яна будзе жыць, як вырасце. Гэты дом будзе падобны на яселькi, у iм будзе такое ж маленькае акенца, праз якое можна будзе глядзець, як на вулiцы iдзе снег. Цi мае яна такi дамок у Лiёне?

Кантэн зноў спынiўся. Гэтыя простыя словы Дэнiзы раптам выклiкалi ў яго такое хваляванне, што ажно перахапiла дыханне.

- Марыя-Луiза! Гэта немагчыма...

Ён сказаў гэта ўголас i, спалохаўшыся, азiрнуўся: цi не падслухаў хто-небудзь. Ззаду нiкога не было.

Кантэн iшоў доўга, пакуль нарэшце не апынуўся ля вакзала.

Кантэн не ведаў ужо, iсцi яму далей цi вяртацца. Ён пераклаў свой пакунак з-пад левай рукi пад правую. Вiдаць, Дэнiза казала i пра гэты пакунак. Кантэн чуў яе бесперапынныя пытаннi i незадаволеныя жончыны адказы.

- Яна прыедзе з татам, праўда?

- Але. Будзем чакаць.

- Яны прыедуць сёння вечарам цi заўтра?

- Нiчога не ведаю. Чакай вось, як я.

- Навошта ты дала яму гэты падарунак, раз Марыя-Луiза сама прыедзе?

- Дэнiза, я ўжо стамiлася ад тваiх пытанняў!

- Я таксама падрыхтавала Марыi-Луiзе невялiкi падарунак.

- Дзе ён?

- Пакажу потым.

Кантэн добра ўяўляў сабе, аб чым яны гаварылi. Там усё iшло сваiм ходам, без нечаканасцей. Менавiта гэтак i павiнна быць у яго доме, над якiм уладарылi цёмная ноч i ледзяны паўночны вецер, але там утульна i цёпла ад дроў, якiя гараць у печы. Гэты агонь свецiцца ў начы. Астатняе ахоплена зiмой. Праз шчылiны ў аканiцах лiецца залатое святло, якое можна заўважыць, як толькi мiнеш апошнi паварот дарогi.

Кантэну карцела апынуцца ў той начы. Яна прыцягвала яго гэтак жа моцна, як горад адштурхоўваў. Бясколерная цемень гарадской ночы не была падобнай на тую, у якой панавалi нябачныя ручаiны туману i ветру.

Ён думаў пра сваю жывёлу, пра цёплы i жывы пах хлява, пра рэдкiя, але цёплыя i прыемныя пахi ў скляпах. Кожны склеп меў свой пах. Там, дзе ляжалi вялiкiя вiнныя бочкi, пахла дрэвам i вiном з прысмакам браджэння, якi ачышчае горла. А там, дзе паскладаныя бутэлькi, быў iнакшы пах. Гэты пах паступова напаўняе ваш рот слiнай. Побач знаходзiлiся загарадкi з бульбай, гароднiнай, яблыкамi. Усе гэтыя пахi Кантэн насiў у сабе. Ён пазнаваў iх адразу i нiколi не блытаў. Цяпер ён востра адчуваў кожны гэты пах. Потым перад вачыма зноў з'явiлася кухня, i Дэнiза не адставала ад мацi з пытаннямi:

- Дзе яны цяпер, як ты думаеш?

- Калi не ў рэстарацыi, то, напэўна, у Марыi-Луiзы. У горадзе вячэраюць не так рана, як у нас. Бацька будзе спаць на канапе... Яны будуць гутарыць дапазна...

Кантэн паглядзеў навокал сябе. Яму хацелася крычаць, клiкаць Марыю-Луiзу. Падумаць толькi, яна тут, у горадзе, а ён не можа яе знайсцi! Ён нават у думках не мог дапусцiць, што некалi трапiць у гэткае становiшча. Кантэну здавалася, што ён знаходзiцца адначасова дома i ў горадзе. Гэта раздваенне прымушала яго моцна пакутаваць. А ў глыбiнi душы нараджалася нейкая глухая радасць. Ён ледзь стрымаўся, каб не засмяяцца балючым смехам, якi сцяў яго горла.

Кантэн зняў з галавы капялюш, расшпiлiў футра i дастаў насоўку, каб выцерцi пот, якi iмгненна пакрыў яго твар. Ад холаду, якi раптоўна ахапiў яго галаву i цела, яму зрабiлася лепш. Ён сутаргава ўдыхнуў паветра. Галава злёгку кружылася, i Кантэн падумаў, што гэта, мабыць, з голаду. Але пры адной толькi думцы пра ежу, пра рэстарацыю, пра краму яго нудзiла.

Калi ён зноў выйшаў у цэнтр горада, народу там было значна менш. Пасля таго як яму ўдалося стрымаць гэты атрутны смех, у яго было ўражанне, што ўсю яго iстоту напаўняе жоўць. I цяпер узнiкла жаданне плюнуць, каб хутчэй вызвалiцца ад гэтай непрыемнай хваробы, якая засела, вiдаць, значна глыбей, чым у яго горле.

Ён iшоў куды вочы глядзяць i неўзабаве спынiўся перад дзвярыма салона Раберцi. Яго вiтрыны былi асветленыя, усярэдзiне таксама гарэла святло. За перагародкамi з матавага шкла па-ранейшаму рухалiся ценi. Кантэн стаяў перад парогам i глядзеў на пусты ўваход, пакуль з адных дзвярэй не выйшла жанчына. Тады ён, не думаючы, хуценька пайшоў прэч, пакуль не завярнуў за блiжэйшы вугал. Далей ён пайшоў звычайным крокам. Ён усведамляў, што тое, што ён робiць, не мае нiякага сэнсу, аднак ён не быў поўным гаспадаром сваiх дзеянняў. Ён казаў сабе, што гэта ўсё ад горада, у якiм яму было душна, ад гэтай вельмi слiзкай зямлi, на якой ён не адчуваў упэўненасцi ў сваiх нагах.

1 ... 8 9 10 11 12 13 14 15 16 ... 26
На этой странице вы можете бесплатно читать книгу Бацькава падарожжа (на белорусском языке) - Бернар Клавель бесплатно.

Оставить комментарий