552
Die Slawen in Deutschland. Geschichte und Kultur der slawischen Stämme westlich von Oder und Neisse vom 6. bis 12. Jahrhundert. Berlin, 1985. S. 27–28. Abb. 4.
553
Žak J. Die älteste frühmittelalterlich-slawische Keramik Westpommerns // Koszalinskie zeszyty muzealne. T. 5. Koszalin, 1975. S. 221–229.
554
Parczewski M. Początki kultury wczesnostowiańskiej w Polsce. Krytyka i datowanie źródeł archeologicznych. Wrocław; Warszawa; Kraków; Gdańsk; Ł6dz, 1988.
555
Donat P. Haus, Hof und Dorf in Mitteleuropa vom 7. bis 12. Jh. Berlin, 1980.
556
Grebe К. Zur frühslawischen Besiedlung des Havelgebietes // Veröffentlichungen des Museums für Ur- und Frühgeschichte Potsdam. Bd. 10. 1976. S. 167–189; Herrmann J. Köpenick. Ein Beitrag zur Frühgeschichte Gross-Berlins. Berlin, 1962; Müller A. Die slawischen Burgen von Spandau // Ausgrabungen in Berlin. Bd. II. Berlin, 1971. S. 89–95; Seyer H. Die Burg in Berlin-Blankenburg und die altslawische Besiedlung des Niederen Barnims // Archäologie als Geschichtswissenschaft. Berlin, 1977. S. 381–395.
557
Struve K.-W. Die slawischen Burgen in Wagrien // Offa. N 17/18. 1959/1961. S. 57–108; Idem. Die Burgen in Schleswig-Holstein. Bd. I. Neumiinster, 1981; Willkomm H. Comparison of C14 Dates // Radiocarbon. XXII — 2. 1980. P. 286–290.
558
Losiński W. Początki wczesnośredniowiecznego osadnictwa grodowego w dorzeczu dolnej Parsęty (VII–X/XI w.). Wrocław; Warszawa; Kraków; Gdańsk, 1972; Idem. Osadnictwo plemienne Pomorza (VI–X w.). Wrocław; Warszawa; Kraków; Gdańsk, 1982.
559
Szymański W. Szeligi pod Płockiem na początku wczesnego średniowiecza. Zespół osadniczy z VI–VII w. Wrocław, 1967; Idem. Próba weryfikacji datowania zespołu osadniczego ze starszych faz wczesnego średniowiecza w Szeligach, woj. Plockie // Archeologia Polski. T. XXXII. Wrocław, 1987. S. 107–134.
560
Warnke D. Bestattungssitten der slawischen Bevölkerung in Norden der DDR // Zeitschrift fur Archaologie. Berlin, 1982. № 2. S. 195.
561
Holowińska Z. Wczesnośredniowieczne grodzisko w Bonikowie. Poznań, 1956. S. 37, 70–78; Godłowski K. Die Frage der slawischen Einwanderung ins östliche Mitteleuropa // Zeitschrift für Ostforschung. Bd. XXVIII. 1979. S. 423–425.
562
Gabalówna L, Nowakowski A. Wczesnosredniowieczna osada na stanowisku 5 w Radziejowie // Prace i materiafy Muzeum w fcodzi. Seria archeologiczna. T. II. Łódź, 1964. S. 233.
563
Kaczkowski M. Charakterystyka osadnictwa wczesnosredniowiecznego w rejonie Glogówa od połowy V do poiowy XI wieku w świetłe źródeł archeologicznych // Zielonogórskie zeszyty muzealne. T. II. Zielona Góra, 1971. S. 5–37.
564
Gród prasłowianski w Biskupnie w pow. Žninskim. Poznań, 1938. Tabl. LVIII.
565
Kaczkowski M. Próba chronologicznej klasyfikacji ceramiki z VI i VII wieku w okolicach Glogówa // Zielonogórskie zeszyty muzealne. T. V. Zielona Góra, 1975. S. 43–72.
566
Dąbrowski E. Rozwój zasiedlenia w okolicach Krosna Odrzańskiego od późnego okresu lateńskiego po wczesne średniowiecze // Slavia Antiqua. T. XVII. Warszawa; Poznań, 1970. S. 146–158; Idem. Dotychczasowe wyniki badań archeologicznych w Osiecznicy i Białogorze, pow. Krosno Odrzańskiego na tłe niektórych zagadnień z pogranicza późnego okresu rzymskiego i początków wczesnego średniowiecza // Zielonogórskie zeszyty muzealne. T. III. Zielona Góra, 1971. S. 39–82.
567
Porzeziński A. Z badań nad problematyką… S. 115–144; Köhler R. Frühe slawische Siedlungen in Pommern unter besonderer Berücksichtigung der neuen Grabungen in Dziedzice / Deetz // Offa. XXXVII. Neumunster, 1980. S. 177–183.
568
Lange E. Ergebnisse pollenanalytischer Untersuchungen zu den Ausgrabungen in Waltersdorf und Berlin-Marzahn // Zeitschrift für Archaologie. Bd. XIV. Berlin, 1980. S. 243–248.
569
Seyer H. Germanische und slawische Brunnenfunde in der Siedlung von Berlin-Marzahn // Zeitschrift für Archaologie. Bd. XIV. Berlin, 1980. S. 225–241.
570
Struwe K.-W. Ausgrabung Oldenburg // Sonderforschungsbereich 17. Skandinavienund Ostseeraumforschung. Kiel, 1981. S. 75–80. См. также: Herrmann J. Germanen und Slawen in Mitteleuropa. Zur Neugestaltung der ethnischen Verhältnisse zu Beginn des Mittelalters. Berlin, 1984.
571
Leciejewicz L. Słowiańszczyzna zachodnia. Wrocław; Warszawa; Kraków; Gdańsk, 1976. S. 53–69; Idem. Słowianie zachodni. Z dziejów tworzenia się średniowiecznej Europy. Wrocław; Warszawa; Kraków; Gdańsk; Łódz, 1989. S. 52–66.
572
Horák В., Travniček D. Descriptio civitatum ad septentrionalem plagam Danubii // Rozpravy Československej Akademii ved. T. 66–2. Praha, 1956. P. 3; Fritze W. Problerne der abodritischen Stammes- und Reichsverfassung und ihrer Entwicklung vom Stammes-staat zum Herrschaftsstaat // Siedlung und Verfassung der Slawen zwischen Elbe, Saale und Oder. Giessen, 1960. S. 141. Основные вопросы изучения древностей ободритов поставлены в работе: Leciejewicz L. Główne problemy dziejów obodrzyckich // Słowiańszczyzna Polabska między Niemcami a Polską. Poznań, 1981. S. 167–182).
573
Lehr-Spławinski T. Poprawy i szkice z dziejów kultury Słowian. Warszawa, 1954. S. 99; Rudnicki M. Nazwy Słowian połobskich i łuźyckich u Geografa Bawarskiego // Opuscula Casimira Tymieniecki septusgenario dedicata. Poznań, 1959. S. 253; Трубачёв О. Н. Ранние славянские этнонимы — свидетели миграции славян // Вопросы языкознания. 1974. № 6. С. 56; Moszyński L. Z zagadnień słowotwórstwa prasłowiańskich nazw plemiennych //Etnogeneza i topogeneza Siowian. Warszawa; Poznań, 1980. S. 65–69.
574
Niederle L. Slovanské starožimosti. T. III. Praha, 1919. S. 126.
575
О различных мнениях относительно локализации ободритов Подунавья и их происхождении см.: Novakovič R. Baltički sloveni u Beogradu i Serbiji. Beograd, 1985. S. 96–135.
576
Трубачев О. Н. Этногенез и культура древнейших славян. Лингвистические исследования. М., 1991. С. 129–130.
577
Helmoldi. Presbytori Bozoviensis Chronica Slavorum // Ausgewählte Quellen zur deutschen Geschichte des Mittelalters. Bd. XIX. Berlin, 1963. I, 83; Łowmiański H. Religia słowian i jej upadek. Warszawa, 1979. S. 175.
578
Helmoldi. Presbytiri Bozoviensis… I, 83.
579
Struwe K. Ziel und Ergebnisse von Untersuchungen auf drei slawischen Burgwällen Ostholsteins // Ausgrabungen in Deutschland. Bd. III. Meinz, 1975. S. 111–112.
580
Становление государства у ободритов обычно датируется первой половиной или серединой X в. (Ловмяньский Г. Происхождение славянских государств // Вопросы истории. 1977. № 12. С. 193). О формировании ободритской народности см.: Саливон А. Н. Самосознание ободритов (к вопросу об образовании ободритской раннефеодальной народности) // Формирование раннефеодальных славянских народностей. М., 1981. С. 130–151.
581
Королюк В. Д. Государство Готшалка // Славянский сборник. М., 1947. С. 336–355.
582
Donat P. Die Mecklenburg — eine Hauptburg der Obodriten. Berlin, 1984.
583
Gabriel I. Starigard / OIdenburg: Hauptburg der Slawen in Wagrien. I. Stratigraphie und Chronologie. Neumunster, 1984. S. 75–89, 213–214.
584
Schuldt E. Die slawische Keramik in Mecklenburg. Berlin, 1956; Idem. Slawische Topferei in Mecklenburg. Berlin, 1964.
585
В археологической литературе высказаны и иные мнения о фельдбергской культуре. Так, Э. Шульдт полагал, что фельдбергская керамика эволюционировала из суковско-дзедзицкой (Schuldt E. Die slawische Keramik… S. 75–89, 213–214). О последних изысканиях см.: Brother S. Feldberg Keramik und frühe Slawen. Studien zur nordwestslawischen Keramik der Karolingerzeit. Bonn, 1996.
586
Herrmann J. Siedlung, Wirtschaft und gesellschaftliche Verhältnisse der slawischen Stämme zwischen Oder / Neisse und Elbe. Berlin, 70–73.
587
Там же. С. 49.
588
Grebe К. Zur frühslawischen Besiedlung des Havelgebietes // Veröffendichungen des Museums für Ur- und Frühgeschichte Potsdam. Bd. 10. Berlin, 1976. S. 7–54.
589
Bulin H. Nĕmecký přinos k dĕjinam polabských slovanu // Vsnik a počatky slovanů. Dil. II. Praha, 1958. S. 5.
590
Herrmann J. Feldberg, Rethra und das Problem der wilzischen Höhenburgen // Slavia Antiqua. T. XVI. Warszawa; Poznań, 1970. S. 33–69.
591
Donat P. Zur zeitlichen und regionalen Gliederung der altslawischen Keramik zwischen Oder und Elbe/Saale // Studia nad etnogeneza słowian i kulturą Europy Wczesnośredniowiecznej. T. I. Wrocław; Warszawa; Kraków; Gdańsk; Łód2, 1987. S. 245–247. Abb. 4, 5.
592
Herrmann J. Arkona auf Rügen. Tempelburg und politisches Zentrum des Ranen vom 9. bis 12. Jh. Ergebnisse der archäologischen Ausgrabungen 1963–1971. // Zeitschrif't für Archaologie. Bd. 8. Berlin, 1974. S. 177–209.
593
Losiński W. Początki wczesnośredniowiecznego osadnicrwa grodowego w dorzeczu dolnej Parsęty (VII–X/XI w.). Wrocław; Warszawa; Kraków; Gdańsk, 1972; Idem. Osadnictwo plemienne Pomorza (VI–X w.). Wrocław; Warszawa; Kraków; Gdańsk, 1982.
594
Łowmiański H. Początki Polski. Z dziejów Stowian w I tysia.cleciu n. e. T. V. Warszawa, 1973. S. 411–414.
595
Donat P. Zur zeitlichen und regionalen Gliederung… S. 239–254.
596
Schuldt E. Der altslawische Tempel von Gross Raden. Schwerin, 1976; Idem. Siedlung und Burg von Gross Raden. Schwerin, 1978; Idem. Gross Raden. Ein slawischer Tempelort des 9./10. Jh. In Mecklenburg. Berlin, 1985; Idem. Der eintausendjährige Tempelort Gross Raden. Schwerin, 1990.
597
Herrmann J. Zu den kulturgeschichtlichen Würzeln und zur historischen Rolle nordwestslawischer Tempel des frühen Mittelalters // Slovenská archeologia. XXVI — 1. Bratislava, 1978. S. 19–28.
598
Herrmann J. Ralswiek auf Rügen — ein Handelplatz des 9. Jahrhunderts und die Fernhandelsbeziehungen im Ostseegebiet // Zeitschrift für Archaologie. Bd. 12. Berlin, 1978. S. 163–180; Idem. Ralswiek — Seehandelsplatz, Hafen und Kultstate, Arbeitsstand 1983 // Ausgrabungen und Funde. Bd. 29. Berlin, 1984. S. 128–135.
599
Геррманн Й. Роль прибрежных торговых факторий VIII–X вв. в развитии племенного общества, формировании государств и городов // Труды V Международного Конгресса славянской археологии. Т. I. Вып. 1. М., 1987. С. 32–46; Седов В. В. Становление европейского раннесредневекового города // Становление европейского средневекового города. М., 1989. С. 31–38.
