class="title1">
553
«Hii sunt currus ignei qui ante illum incedunt. Hii duo sunt equi appollinis». Fol. 51r.
554
Рукопись «Аратеи» Madrid, Biblioteca Nacional, ms. 19, Fol. 71r, где, правда, вместо фигурки Фаэтона нарисован диск. Эта рукопись была создана в Монтекассино в XII веке, и из нее эта иконография могла стать знакомой Михаилу Скоту, ибо мы обнаруживаем ее в его «Введении» (Clm 10268. Fol. 37r. Здесь присутствует и изображение Фаэтона).
555
BnF lat. 7330. Fol. 56v.
556
В колофоне упоминается «Philosophus Belorophon qui in omni viget sapientia».
557
Clm 10268. Fol. 85. Gianandrea 2011. P. 61–72.
558
Panofsky, Saxl, Klibansky 1964. P. 316.
559
Boetius. De consolatione Philosophiae. Montecassino. Ms. 189. Fol. 74r.
560
BnF lat. 7339. Fol. 74v-79r. Orofino 2000. P. 777–793.
561
Boll, Bezold, Gundel 1966. S. 65 ff. Boll 1950. S. 156–224.
562
Avagnina 2015. P. 105–111.
563
Fol. 74v: «Adolescentia. Elegans adolescens cytharam in manu sua tenens gloriatur suis in locis gratulatur indumentis atque capillis. Omnia sibi prospera, nil deest illi, tantummodo quod sub tutela est parentum. Despicit pauperes, miratur se: ‘Ecce qualis sum videte, sic ero semper, nunquam senescam. Regnum tantum deest mihi. O utinam ut cito perveniam in regno! Quam timebo, quis erit hausus mecum certare? Nemo. Meos interficiam germanos et sic gloriosus existam. Vita mihi erit perpetua. Nunquam moriar. Et quid est mors cuius audebit adversus me? Nequaquam, ergo in eternum vivam. Ducam uxorem et habeam liberos qui sedeant a dextro e sinistro meo latere. Et vulgus me adoret. Si quis non genu flexerit, moriatur. Sic mundus meis preceptis obediet totus.’ Pueritia infantia». Fol. 75v: «Rebellis eras quando pauperibus subvenire non curabas, Dominum non timebas, quando vivere semper desiderabas. Germanos et propinquos atque vicinos pateremisti (sic!), te perpetue gehenne commisisti, duces ac principes veros expulisti. Tunc te regali veste expoliasti».
564
BnF lat. 7330, Fol. 75v: «Hic sumam absidem ascendit. In sublime est elevatus, dives in omnibus rebus, uxorem habet valde formosam magno prosapie orta est, revera fortunatus, bene sibi fortuna favet. … Est ne mei similis in terra, solus possideo orbem. Regnum quidem meum a mari usque ad mare et a flumine gangen husque ad terminos orbis terrarum. Sic loquitur». На л. 79 изображен государь, сидящий на троне на вершине колеса. Текст: «Fenum hodie floravit cras in clibanum mittitur. Eodem modo homines ab hoc seculo cito evanescunt. Sic fortuna illudit omnibus».
565
BnF lat. 7330, Fol. 77. Текст, Fol. 76v: «Tu modo ad ima rues. Ubi anna fuisti? Plutonem acquisisti. O quam male tu, miser, fecisti! Te ex regali veste expoliasti. At ego axem revolvam, te humi recordam ad modum ludi reficiam. Ad id devenies, pulverem equalem te cognoveram. In illud diceris quod iam de te pro<p>osueram. Infans ruit, puer coruit, amittit quod nondum habuit. Pueritia. Hii in paupertatem corruunt propter suam arrogantiam, ideo quia superbis deus resistit et quia pauperibus de suis bonis non erogaverunt».
566
Лейтмотив Фортуны находит самое яркое выражение в конце бернской рукописи «Книги в честь Августа», где Мудрость, опираясь на императорский трон, рекомендует замечтавшейся Фортуне раздавить наконец непокорного тирана. Petrus de Ebulo. Liber ad honorem Augusti. Bern, Burgebibliothek, ms. 120 II, Fol. 147. См. также: Frugoni 1978. Р. 147–169.
567
Изд.: Hampe 1927. S. 20–37. Истолкование в связи с развитием идей о микро- и макрокосмосе: Saxl 1957. P. 58–72.
568
Elbern 1995. S. 1–18.
569
Suckale 2003. S. 333.
570
Schilling 1975. S. 312. Dow 1957. P. 282.
571
Zaninetta 2008. P. 149–173.
572
Pick 2004. Р. 72ss.
573
Diego García 1943.
574
Al-Bitrûjî 1952. Р. 150.
575
Van Oppenraaij 1990. Р. 123. Carmody 1960. Р. 216.
576
Гиппарх превратился у него в Abrachis, Аристилий в Arsatilis, Менелай в Mileus. Странно, что он не различил в al-Kaldaniyyun халдеев, что заставило его породить загадочного Al-Kademein, астронома, который, согласно такой транскрипции, должен был работать до Навуходоносора, одного из легендарных основателей науки о небе.
577
Van Oppenraaij 1990. Р. 124–126.
578
Martínez Lorca 2002. P. 832 ss.
579
De Libéra A. Introduction // Averroès 1998. P. 23.
580
«Мятеж», однако, был подготовлен уже работами аль-Хайсама и ибн Баджа. Sabra 1994. N. XV. P. 131–151. (с. 135 и сл. посвящены изложению учения аль-Битруджи).
581
Для объяснения прямоугольного треугольника на сферическом небосводе аль-Битруджи использовал методы новой тригонометрии Джабира ибн Афлаха. Скот, возможно, не имевший особого интереса к арифметике, опускает расчет, а дает лишь результат. Al-Bitrûjî 1952. Р. 107–108.
582
Samsò Moya 1994. P. 221.
583
De partibus animalium. 775b 25–776a 13. Aristoteles 1992. P. 244–245.
584
Комри не сомневался, что речь идет о кальцифицированной фиброидной опухоли, фиброме (Comrie 1920. P. 57), но по этому поводу высказывались справедливые сомнения: O’Neill 1973. P. 97.
585
Chartularium Universitatis Parisiensis. Vol. I. P. 110. N. 54.
586
«Frederice, Romanorum Imperator, Domine mundi, suscipe devote hunc laborem Michaelis Scoti, ut sit gratia capiti tuo et torques collo tuo». BAV Chigi ms. E VIII 251. Fol. 1r. Ср.: Притч